Spiegel van de werkelijkheid. 19de-eeuwse schilderkunst in Nederland

Met veel genoegen en interesse bladerden we eerst en vervolgens lazen we in een recente uitgave in samenwerking tussen het Amsterdamse Rijksmuseum en het Mercatorfonds over de schilderkunst in Nederland tijdens de negentiende eeuw. Vierhonderd bladzijden vol van interessante gegevens, overvloedig geïllustreerd en keurig in vorm gegoten. Het is een blijvend naslagboek waarin ook een reeks Vlamingen aan bod komen. Het uitgebreide verhaal start met de Franse Overheersing op het einde van de achttiende eeuw en eindigt in het begin van de twintigste eeuw. Voor alle duidelijkheid het is geen opsomming, geen lijst van biografieën of van schilderijen. Dr. Jenny Reynaerts, die verbonden is aan het Rijksmuseum in Amsterdam en zich in dit onderwerp heeft gespecialiseerd, brengt ons voor het eerst een zo goed als volledig overzicht van de schilderkunst in Nederland in de loop van de negentiende eeuw. Grote namen wisselen af met minder belangrijke meesters. Ze doet dit logischerwijze en terecht op een chronologische manier.  Per periode deelt ze in met thema’s: landschapsschilderkunst, portretten, theatrale kunst …  De tekst is aangenaam leesbaar en dankzij de vele kleurenafbeeldingen kunnen we gemakkelijk mee volgen. Daarvoor heeft ze terecht in de tekst verwijzende nummers aangebracht.  Het gaat ook niet over pietluttele illustraties, maar ze zijn vaak over de volle pagina afgedrukt. Dit maakt het geheel (tekst en afbeeldingen) boeiend, zorgt ervoor dat we verder lezen en kijken en maakt dat we via de illustraties terug naar de tekst komen. Achteraan staan de noten, een bibliografie en een noodzakelijke index. Een enig minpunt is de plaatsing van de paginanummering naar de rug van het boek toe, in de plooi, wat het zoeken niet gemakkelijk maakt. Waarom doen vormgevers dit? Het is niet gebruiksvriendelijk. Dat belet niet dat dit boek door de helderheid en correctheid van de inhoud, van perfecte verdeling tekst - illustraties en van het keurige globale concept,  een basiswerk over dit onderwerp is.