“Valery Larbaud betekent voor de novelle wat Balthus is voor de schilderkunst”. (Oxford Companion to Literature in French). Dat heeft ongetwijfeld betrekking op ‘Enfantines’, de verhalenbundel uit 1918, die nu als ‘Kinderscènes’ in het Nederlands is vertaald. Deze uitgebreide verzameling bevat negen verhalen, waaronder één verschenen in 1944 en één postuum, wellicht omdat Larbaud het al te persoonlijk vond. Valery Larbaud (1881-1957) was het kind van een oude vader die zich rijk had gemaakt met de exploitatie van bronwater in Vichy. De kleine Valery was ziekelijk en hij zou dat zijn hele leven blijven. Het familiefortuin stelde hem evenwel in staat om, na zijn letterenstudie, veel te reizen, te lezen en te vertalen. De vertaalster Katrien Vandenberghe noemt hem in het voortreffelijke nawoord een “literaire speurneus, studax, veerman tussen culturen”. Hij kende ook vele schrijvers. André Gide was een collega en vriend, en Eddy du Perron vertaalde werk van hem. In ‘Kinderscénes’ schildert Valery Larbaud met een impressionistisch penseel de ziel en psychologie van meisjes en jongens in hun onderlinge verhoudingen en in hun vaak vijandige relaties tot ouders en volwassenen. In ‘Rose Lourdin’ raakt een meisje gefascineerd door een Duits kostschoolgenootje, maar wanneer haar verliefdheid door een ander meisje wordt herkend, schaamt ze zich dood. Dat verraad, die ontheiliging van wat deze kinderen als hun eigen wereld ervaren, is een constante in deze verhalen. In ‘Het hakmes’, een verhaal dat André Gide en Marcel Proust als een klein meesterwerk beschouwden, verminkt een kleine jongen zich met een hakmes, uit liefde voor een dienstertje met eenzelfde kwetsuur en dat het mikpunt is van sadistische plagerijen. Het “herderinnetje” en slachtoffer heet Justine. Julia (alias Juliette) is de gemene kwelduivel. Geen toeval, wel een verwijzing naar de Marquis de Sade. Larbaud was een zeer belezen auteur en dat zal de lezer merken (zonder dat het stoort). Kinderen leven bij Larbaud in twee strikt gescheiden werelden: die van de droom en de fantasie en die van hun materialistische en onverdraaglijk burgerlijke ouders. En ze zijn tot wreedheden in staat, al gaat dat bij sommige protagonisten, wellicht net als bij “eenzaat” Larbaud zelf, gepaard met schuld en schaamte om burgerlijke privileges en sociale scheidingslijnen. Dat komt sterk tot uiting in ‘Het Tijdloze tijdperk’, over drie kinderen van verschillende afkomst die in hun tuin een wereldgeschiedenis fantaseren, maar vooral in ‘Gwenny-all-alone’, het slotverhaal dat Larbaud nooit heeft willen publiceren. Hij hield het verhaal in portefeuille, niet omdat hij erin onverbloemd zijn fascinatie voor kinderen en hun spontane en ongerepte leefwereld belijdt, maar omdat het slot tot God gericht is. Larbaud bekeerde zich tot het katholicisme, wat zijn calvinistische moeder niet mocht weten. “Kinderscénes” is een verzameling fijne kinderportretten, meesterwerkjes in het genre. Humor is er een balsem op de melancholie. Zijn beeldspraak is fris en verrassend: “Vruchtgebruik is een appel waaruit een hap is genomen en die verrimpeld en gebarsten in de novemberregen ligt te rotten in het gras.” Of: “Ik hield van de smaak van bedwongen tranen, van die tranen die van je oog in je hart lijken te vallen, achter het masker van je gezicht.” Het nawoord van vertaalster Katrien Vandenberghe is verhelderend. Het getuigt, net als de vertaling zelf, van een grote affiniteit met de psycholoog Larbaud en zeker ook met deze begenadigde stilist: “Zijn zinnen blinken uit in eenvoud en naturel, terwijl over elke komma is nagedacht, de plaats van de woorden even weinig inwisselbaar als binnen een vers.”