Hieronder vindt u de jongste recensies. Selecteer een genre, vervolgens selecteer de recensie die u wenst u te bekijken en klik tenslotte op 'Lees recensie'.

Zoeken  Genre 

 TitelAuteurDatum
Achter het glas Onno Kosters 01/07/2025
Artus Quellinus. Beeldhouwer van Amsterdam Bieke van der Mark (red.) 01/07/2025
Breken is bouwen. Vijfenzeventig jaar Vijftigers Graa Boomsma 01/07/2025
Het verhaal van Mevrouw Berg. Novellen (vert. Liesbeth Huijer) Ingvild H. Roshoi 01/07/2025
Over antieke wegen, een pelgrimage Rosita Steenbeek 01/07/2025
Napoleon en de paus. Het Concordaat van 1801 Pierre Trouillez 01/07/2025
Verborgen levens. Wat de nieuwste vondsten ons vertellen over de Vikingtijd (vert. Catalien en Willem van Paassen) Eleanor Barraclough 01/07/2025
De lijdende mens. Perspectieven op lijden, schuld en troost bij het boek Job Christophe Vekeman, Désanne van Brederode e.a. 01/07/2025
De ontdekking van de nacht Guy van Hoof 01/07/2025
Leo XIV. Apostel van de vrede Samuel Pruvot 01/07/2025
De mango van Mao. En ander fruit dat geschiedenis schreef (vert. Heijo Alting) Federico Kukso 23/06/2025
Een kwestie van uitvoering. De gemeente Amsterdam onder Duitse bezetting Jeroen Kemperman 23/06/2025
Voor God en den Congo! Het wel en wee van een afvallige Witte Pater (1880-1957) Wilbert Smulders 23/06/2025
De sprong in het licht. Marlow Moss (1889-1958) Florette Dijkstra 23/06/2025
Nog altijd storm (vert. Miek Zwamborn) Peter Handke 23/06/2025
De 44 beste gedichten van de Herman de Coninckprijs 2025 Erwin Jans e.a. 23/06/2025
De kortste geschiedenis van China (vert. Pon Ruiter) Linda Jaivin 23/06/2025
Seks, drugs en rock 'n' roll in Rembrandts tijd Benjamin B. Roberts 23/06/2025
Dievenland. Overleven in de middeleeuwen Janna Coomans 23/06/2025
Best of Buitengewoon Belgisch Bouwen 10. De 50 beste woningen uit 10 jaar ‘Buitengewoon Belgisch Bouwen’ Frank Berckmans en Grégory Mees 23/06/2025
12345678910...Laatste

De oorlog tegemoet. Nederlanders en de strijd om Spanje, 1936-1939

Lodewijk Petram en Samuël Kruizinga
De oorlog tegemoet. Nederlanders en de strijd om Spanje, 1936-1939
Atlas Contact, 2020, 352 blz., EUR 22,99
ISBN: 9789045032559

Gedurende meer dan drie jaar woedde de Spaanse Burgeroorlog. Deze episode behoort tot de zwartste geschiedenis van het land. Na bikkelharde en niemand ontziende gevechten legden de aanhangers van de linkse republikeinse regering het in april 1939 definitief af tegen de door de generaals aangevoerde nationalisten onder generalissimo Franco. In de ruim tachtig jaar daarna hielden beide kampen zich vast aan hun verhaal of hulden zich in stilzwijgen.
In hun pas verschenen boek handelen de Nederlandse historici Lodewijk Petram en Samuël Kruizinga over de burgeroorlog en de haast even pijnlijke nasleep. Zoals de titel van het boek aangeeft, besteden ze in de eerste plaats aandacht aan de ruim zevenhonderd Nederlandse vrijwilligers die vochten in de gelederen van de Spaanse republikeinen, en met name in de Internationale Brigades — de Nederlanders werden ingedeeld in de Duitse brigade die grotendeels uit communisten bestond. Daar waar de grote meerderheid van internationale vrijwilligers zich bekenden tot het communisme, was dat bij de Nederlandse vrijwilligers slechts bij de helft het geval. Heel wat werkloze jonge Nederlanders meldden zich in de hoop zo een betrekking te vinden of uit zin voor avontuur. Wat opvalt, is het grote aantal deserteurs onder de Nederlandse vrijwilligers. Deze worden op circa 350 à 400 geschat. Veel meer dat bij de overige internationale vrijwilligers. Naast het eerder gering aantal communisten onder hen, zoeken Petram en Kruizinga een verklaring hiervoor in het lage opleidingsniveau van de vrijwilligers (85 % had niet meer dan de lagere school) en hun jonge leeftijd.
Aan de eigenlijke gevechtshandelingen wordt in het boek niet bijster veel aandacht besteed, maar de ideeënstrijd achter het geweld wordt daarentegen heel wat breder uitgewerkt. Daar waar de Zouaven die aan pauselijke zijde streden in de 19de eeuw, en de vrijwilligers die aan de zijde van de Boeren in 1899-1902 vochten tegen de Britten bij hun terugkeer op een eerder milde behandeling konden rekenen, was dat allerminst het geval bij de terugkeer van de Spaanse vrijwilligers. Vooraleer ze terug naar Nederland kwamen, hadden ze al te horen gekregen dat hen het Nederlanderschap afgenomen was. Ze werden stateloos.
Omdat de vrijwilligers in Spanje veelvuldig in aanraking met het communisme geweest waren, had minister-president Hendrik Colijn hen het liefst aan de Nederlands-Belgische grens tegengehouden en teruggestuurd. Ook bij de Nederlandse bevolking heerste er grote onrust over de terugkeer van deze vrijwilligers. Hiertoe had de geschreven pers in ruime mate bijgedragen. De Spanjaardstrijders werden voorgesteld als baarlijke stalinistische duivels in mensengedaante.
In Frankrijk en Groot-Brittannië daarentegen konden de Spanje-vrijwilligers ongestoord terugkeren en werden ze weer opgenomen in de schoot van de maatschappij. Vrijwel geen enkel land trad zo streng op tegen de ‘Spanjegangers’ als Nederland. Wellicht had een en ander te maken met de angstvallig bewaakte neutraliteit, vooral tegenover nazi-Duitsland.
Na de Duitse invasie van de Sovjet-Unie traden heel wat voormalige Spanjevrijwilligers toe tot het verzet. Tijdens de jaren 1941-1945 kwamen er meer Nederlandse gewezen Spanjestrijders om het leven dan tijdens de burgeroorlog op het Iberische schiereiland. Na de bevrijding kregen ze hiervoor de nodige waardering en erkenning vanwege de Nederlandse autoriteiten. Maar tijdens de Koude Oorlog werden ze dan weer met de nek aangekeken. Pas na de val van de Berlijnse Muur konden de nog in leven zijnde vrijwilligers rekenen op een blijvende erkenning en eerherstel. 
Een vlot geschreven en hoogst interessant boek dat afrekent met heel wat taboes. Met eindnoten, illustraties, bibliografie en register.

[Pieter Jan Verstraete - 19/10/2020]