Hieronder vindt u de jongste recensies. Selecteer een genre, vervolgens selecteer de recensie die u wenst u te bekijken en klik tenslotte op 'Lees recensie'.

Zoeken  Genre 

 TitelAuteurDatum
De anatomie van het fascisme Robert O. Paxton 13/02/2025
Mordechai Marcel Möring 13/02/2025
Boulanger! 1837-1891. Het spectaculaire leven van de generaal die Frankrijk betoverde John-Alexander Janssen 13/02/2025
De Bible Belt. Een waarachtige zoektocht naar geloof, hoop en liefde in Nederland Jonah Falke 13/02/2025
Biografie van de Noordzee. Verhalen over leven met het water Arie Kok 13/02/2025
Aan het einde van de oorlog Bert Natter 13/02/2025
Eindstation Auschwitz. Mijn verhaal uit het kamp (1943-1945) Eddy de Wind 13/02/2025
Afscheid van het oude Nederland. Kunnen we onze democratie nog redden? René van Stipriaan 13/02/2025
Salomon Mesdach. Een Zeeuwse meester uit de Gouden Eeuw Carla van de Puttelaar 13/02/2025
De dwarsligger. Filip de Pillecyn in Pallieter 1922-1928 Rik van Cauwelaert 13/02/2025
De beschadigde man Aleidis Dierick 13/02/2025
Jan Mankes. Mooie dingen zijn zoo eenvoudig Jelle Bouwhuis en Han Steenbruggen (red.) 04/02/2025
Kunst in het Vlaams Parlement Petra Gunst, Zeynep Kubat e.a. 03/02/2025
Mulhacén Jonas Bruyneel 03/02/2025
Mijn vrienden/ Armand (vert. Wim Ver Elst) Emmanuel Bove 03/02/2025
Minuscula Patrick Lateur 03/02/2025
Joan Miró. Sculptures Brigitte Bloksma, Adrien Maeght e.a. 03/02/2025
Het hart van het huis. De neogotische kapel in het aartsbisschoppelijk paleis, Utrecht P.M.C. Verhoeven en J.L.W.M. Zuijdwijk (red.) 27/01/2025
Het voetkussenboek Jos Vos 27/01/2025
Hoe Van Gogh naar Groningen kwam Mariëtta Jansen, Belle de Rode, Anneke de Vries e.a. 27/01/2025
12345678910...Laatste

De oorlog tegemoet. Nederlanders en de strijd om Spanje, 1936-1939

Lodewijk Petram en Samuël Kruizinga
De oorlog tegemoet. Nederlanders en de strijd om Spanje, 1936-1939
Atlas Contact, 2020, 352 blz., EUR 22,99
ISBN: 9789045032559

Gedurende meer dan drie jaar woedde de Spaanse Burgeroorlog. Deze episode behoort tot de zwartste geschiedenis van het land. Na bikkelharde en niemand ontziende gevechten legden de aanhangers van de linkse republikeinse regering het in april 1939 definitief af tegen de door de generaals aangevoerde nationalisten onder generalissimo Franco. In de ruim tachtig jaar daarna hielden beide kampen zich vast aan hun verhaal of hulden zich in stilzwijgen.
In hun pas verschenen boek handelen de Nederlandse historici Lodewijk Petram en Samuël Kruizinga over de burgeroorlog en de haast even pijnlijke nasleep. Zoals de titel van het boek aangeeft, besteden ze in de eerste plaats aandacht aan de ruim zevenhonderd Nederlandse vrijwilligers die vochten in de gelederen van de Spaanse republikeinen, en met name in de Internationale Brigades — de Nederlanders werden ingedeeld in de Duitse brigade die grotendeels uit communisten bestond. Daar waar de grote meerderheid van internationale vrijwilligers zich bekenden tot het communisme, was dat bij de Nederlandse vrijwilligers slechts bij de helft het geval. Heel wat werkloze jonge Nederlanders meldden zich in de hoop zo een betrekking te vinden of uit zin voor avontuur. Wat opvalt, is het grote aantal deserteurs onder de Nederlandse vrijwilligers. Deze worden op circa 350 à 400 geschat. Veel meer dat bij de overige internationale vrijwilligers. Naast het eerder gering aantal communisten onder hen, zoeken Petram en Kruizinga een verklaring hiervoor in het lage opleidingsniveau van de vrijwilligers (85 % had niet meer dan de lagere school) en hun jonge leeftijd.
Aan de eigenlijke gevechtshandelingen wordt in het boek niet bijster veel aandacht besteed, maar de ideeënstrijd achter het geweld wordt daarentegen heel wat breder uitgewerkt. Daar waar de Zouaven die aan pauselijke zijde streden in de 19de eeuw, en de vrijwilligers die aan de zijde van de Boeren in 1899-1902 vochten tegen de Britten bij hun terugkeer op een eerder milde behandeling konden rekenen, was dat allerminst het geval bij de terugkeer van de Spaanse vrijwilligers. Vooraleer ze terug naar Nederland kwamen, hadden ze al te horen gekregen dat hen het Nederlanderschap afgenomen was. Ze werden stateloos.
Omdat de vrijwilligers in Spanje veelvuldig in aanraking met het communisme geweest waren, had minister-president Hendrik Colijn hen het liefst aan de Nederlands-Belgische grens tegengehouden en teruggestuurd. Ook bij de Nederlandse bevolking heerste er grote onrust over de terugkeer van deze vrijwilligers. Hiertoe had de geschreven pers in ruime mate bijgedragen. De Spanjaardstrijders werden voorgesteld als baarlijke stalinistische duivels in mensengedaante.
In Frankrijk en Groot-Brittannië daarentegen konden de Spanje-vrijwilligers ongestoord terugkeren en werden ze weer opgenomen in de schoot van de maatschappij. Vrijwel geen enkel land trad zo streng op tegen de ‘Spanjegangers’ als Nederland. Wellicht had een en ander te maken met de angstvallig bewaakte neutraliteit, vooral tegenover nazi-Duitsland.
Na de Duitse invasie van de Sovjet-Unie traden heel wat voormalige Spanjevrijwilligers toe tot het verzet. Tijdens de jaren 1941-1945 kwamen er meer Nederlandse gewezen Spanjestrijders om het leven dan tijdens de burgeroorlog op het Iberische schiereiland. Na de bevrijding kregen ze hiervoor de nodige waardering en erkenning vanwege de Nederlandse autoriteiten. Maar tijdens de Koude Oorlog werden ze dan weer met de nek aangekeken. Pas na de val van de Berlijnse Muur konden de nog in leven zijnde vrijwilligers rekenen op een blijvende erkenning en eerherstel. 
Een vlot geschreven en hoogst interessant boek dat afrekent met heel wat taboes. Met eindnoten, illustraties, bibliografie en register.

[Pieter Jan Verstraete - 19/10/2020]