Hieronder vindt u de jongste recensies. Selecteer een genre, vervolgens selecteer de recensie die u wenst u te bekijken en klik tenslotte op 'Lees recensie'.

Zoeken  Genre 

 TitelAuteurDatum
De wapenstok en het kruis. De cynische symbiose tussen Poetin en de Russische kerk Lucy Ash 05/05/2025
Heim (vert. Lies Lavrijsen) Caroline De Mulder 05/05/2025
De verdwijningen van Londres 38. Over Pinochet in Engeland en een nazi in Patagonië Philippe Sands 05/05/2025
Het bos en de rivier. Over Anselm Kiefer en zijn kunst Karl Ove Knausgård 05/05/2025
Het krijtstrepen verzet en de broers Van Hall, 1943-1945 Willem de Bell 05/05/2025
Nieuwgriekse geschiedenis. De Griekse wereld van de late middeleeuwen tot vandaag Pieter Borghart 05/05/2025
Een nieuwe omgang met comfort. Innovaties in verwarming en ventilatie, 1840-1920 Natasja Hogen 05/05/2025
Uit eten in Amsterdam. Vier eeuwen culinaire cultuurgeschiedenis Maarten Hell en Charlotte Kleyn 05/05/2025
De Ware Vrijheid. De levens van Johan en Cornelis de Witt Luc Panhuysen 05/05/2025
Het verdriet van Elisabeth van Culemborg. Bloei en ondergang van een adellijke dynastie, 1400-1555 Wijnand W. Mijnhardt 05/05/2025
Ooggetuigen van de bevrijding, september 1944-mei 1945 Bram de Graaf 05/05/2025
Een einde en een begin. Hoe de zomer van ’45 de wereld veranderde Oliver Hilmes 05/05/2025
De brug met drie bogen (vert. Henne van der Kooy) Ismail Kadare 05/05/2025
Verzetsvrouwen. Een onderbelichte geschiedenis Agnes Cremers en Mark Bergsma 05/05/2025
De schrijfster en de nachtegaal. Briefwisseling 1839-1849 (vert. Rosalien van Witsen) George Sand & Pauline Viardot 05/05/2025
Hannibal & Gideon Maarten Inghels 05/05/2025
Voortschrijdend inzicht. Beschouwingen (vert. Ronald Vlek) Julian Barnes 05/05/2025
Wildeman. Het leven van Paul Gauguin Sue Prideaux 05/05/2025
Grace (vert. Lidwien Biekmann en Tjadine Stheeman) Paul Lynch 05/05/2025
De Damiaanhoeve Chris De Stoop 05/05/2025
12345678910...Laatste

De oorlog tegemoet. Nederlanders en de strijd om Spanje, 1936-1939

Lodewijk Petram en Samuël Kruizinga
De oorlog tegemoet. Nederlanders en de strijd om Spanje, 1936-1939
Atlas Contact, 2020, 352 blz., EUR 22,99
ISBN: 9789045032559

Gedurende meer dan drie jaar woedde de Spaanse Burgeroorlog. Deze episode behoort tot de zwartste geschiedenis van het land. Na bikkelharde en niemand ontziende gevechten legden de aanhangers van de linkse republikeinse regering het in april 1939 definitief af tegen de door de generaals aangevoerde nationalisten onder generalissimo Franco. In de ruim tachtig jaar daarna hielden beide kampen zich vast aan hun verhaal of hulden zich in stilzwijgen.
In hun pas verschenen boek handelen de Nederlandse historici Lodewijk Petram en Samuël Kruizinga over de burgeroorlog en de haast even pijnlijke nasleep. Zoals de titel van het boek aangeeft, besteden ze in de eerste plaats aandacht aan de ruim zevenhonderd Nederlandse vrijwilligers die vochten in de gelederen van de Spaanse republikeinen, en met name in de Internationale Brigades — de Nederlanders werden ingedeeld in de Duitse brigade die grotendeels uit communisten bestond. Daar waar de grote meerderheid van internationale vrijwilligers zich bekenden tot het communisme, was dat bij de Nederlandse vrijwilligers slechts bij de helft het geval. Heel wat werkloze jonge Nederlanders meldden zich in de hoop zo een betrekking te vinden of uit zin voor avontuur. Wat opvalt, is het grote aantal deserteurs onder de Nederlandse vrijwilligers. Deze worden op circa 350 à 400 geschat. Veel meer dat bij de overige internationale vrijwilligers. Naast het eerder gering aantal communisten onder hen, zoeken Petram en Kruizinga een verklaring hiervoor in het lage opleidingsniveau van de vrijwilligers (85 % had niet meer dan de lagere school) en hun jonge leeftijd.
Aan de eigenlijke gevechtshandelingen wordt in het boek niet bijster veel aandacht besteed, maar de ideeënstrijd achter het geweld wordt daarentegen heel wat breder uitgewerkt. Daar waar de Zouaven die aan pauselijke zijde streden in de 19de eeuw, en de vrijwilligers die aan de zijde van de Boeren in 1899-1902 vochten tegen de Britten bij hun terugkeer op een eerder milde behandeling konden rekenen, was dat allerminst het geval bij de terugkeer van de Spaanse vrijwilligers. Vooraleer ze terug naar Nederland kwamen, hadden ze al te horen gekregen dat hen het Nederlanderschap afgenomen was. Ze werden stateloos.
Omdat de vrijwilligers in Spanje veelvuldig in aanraking met het communisme geweest waren, had minister-president Hendrik Colijn hen het liefst aan de Nederlands-Belgische grens tegengehouden en teruggestuurd. Ook bij de Nederlandse bevolking heerste er grote onrust over de terugkeer van deze vrijwilligers. Hiertoe had de geschreven pers in ruime mate bijgedragen. De Spanjaardstrijders werden voorgesteld als baarlijke stalinistische duivels in mensengedaante.
In Frankrijk en Groot-Brittannië daarentegen konden de Spanje-vrijwilligers ongestoord terugkeren en werden ze weer opgenomen in de schoot van de maatschappij. Vrijwel geen enkel land trad zo streng op tegen de ‘Spanjegangers’ als Nederland. Wellicht had een en ander te maken met de angstvallig bewaakte neutraliteit, vooral tegenover nazi-Duitsland.
Na de Duitse invasie van de Sovjet-Unie traden heel wat voormalige Spanjevrijwilligers toe tot het verzet. Tijdens de jaren 1941-1945 kwamen er meer Nederlandse gewezen Spanjestrijders om het leven dan tijdens de burgeroorlog op het Iberische schiereiland. Na de bevrijding kregen ze hiervoor de nodige waardering en erkenning vanwege de Nederlandse autoriteiten. Maar tijdens de Koude Oorlog werden ze dan weer met de nek aangekeken. Pas na de val van de Berlijnse Muur konden de nog in leven zijnde vrijwilligers rekenen op een blijvende erkenning en eerherstel. 
Een vlot geschreven en hoogst interessant boek dat afrekent met heel wat taboes. Met eindnoten, illustraties, bibliografie en register.

[Pieter Jan Verstraete - 19/10/2020]