De wereldwijde opkomst van sterke mannen in de 21ste eeuw als regeringsleiders heeft de mondiale politiek ingrijpend doen veranderen. Poetin wordt hierbij als het ‘archetype’ bij uitstek beschouwd. We bevinden ons momenteel in het midden van de langdurigste wereldwijde aanval op liberaal-democratische waarden sinds de jaren dertig van de vorige eeuw. Vanuit de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog heeft de politieke vrijheid zich gedurende ongeveer zestig jaar over de hele wereld verspreid. De vooruitgang was onregelmatig en de definities van democratie zijn onnauwkeurig, maar er werd een duidelijke algemene richting ingeslagen. In 1945 telde de wereld slechts twaalf democratieën. In 2002 waren dat er 92, en werd het aantal autocratieën voor het eerst in de geschiedenis overtroffen. Sindsdien is de groep landen die formeel als een democratie worden beschouwd de autocratische regimes in aantal net voorgebleven.
Maar er is een proces van democratische erosie aan de gang, stelt schrijver Gideon Rachman, in het dagelijks leven buitenlandcommentator van de Financial Times, vast. Hij wijst er op dat 2020 het vijftiende achtereenvolgende jaar was, dat wereldwijd de vrijheid van meningsuiting afnam. Om dat aan te tonen, gaat Rachman in zijn boek Het tijdperk van de sterke man nader in op de politieke handelswijze van een reeks politieke leiders, die zichzelf als sterke mannen en vrouwen profileren. In zijn boek ‘behandelt’ hij naast Poetin onder meer Erdogan, Xi Jinping, Orban, Trump, Bolsonaro, Netanyahun en Modi maar ook westerse leiders als Merkel, Thatcher, Johnson en Macron.
Ze beweren (beweerden) allen, aldus Rachman, dat hun land zich in een noodsituatie bevindt/bevond en dat er een sterke man/vrouw nodig is (was) om de crisis te lijf te gaan. Zo ziet Rachman menigeen infiltreren in het hart van de liberale democratie. Schrijver laat op indringende wijze zien hoe deze nieuwe stijl van sterk leiderschap is ontstaan. Hij schrijft met kennis van zaken en volgde menig ‘sterke’ leider jarenlang van dichtbij.
Zijn boek was al geschreven toen de oorlog tussen Oekraïne en Rusland in februari van dit jaar losbarstte. In een nawoord hoopt hij: “Als Poetin in Oekraïne wordt verslagen, kan zijn nederlaag het begin inluiden van het einde van het tijdperk van de sterke man”. Zo niet, dan zou China wel eens Taiwan kunnen binnenvallen, en zo voor een tijdje zijn binnenlandse problemen doen vergeten.
Een heel informatief en leesbaar boek. Met eindnoten en register.