Hieronder vindt u de jongste recensies. Selecteer een genre, vervolgens selecteer de recensie die u wenst u te bekijken en klik tenslotte op 'Lees recensie'.

Zoeken  Genre 

 TitelAuteurDatum
De anatomie van het fascisme Robert O. Paxton 13/02/2025
Mordechai Marcel Möring 13/02/2025
Boulanger! 1837-1891. Het spectaculaire leven van de generaal die Frankrijk betoverde John-Alexander Janssen 13/02/2025
De Bible Belt. Een waarachtige zoektocht naar geloof, hoop en liefde in Nederland Jonah Falke 13/02/2025
Biografie van de Noordzee. Verhalen over leven met het water Arie Kok 13/02/2025
Aan het einde van de oorlog Bert Natter 13/02/2025
Eindstation Auschwitz. Mijn verhaal uit het kamp (1943-1945) Eddy de Wind 13/02/2025
Afscheid van het oude Nederland. Kunnen we onze democratie nog redden? René van Stipriaan 13/02/2025
Salomon Mesdach. Een Zeeuwse meester uit de Gouden Eeuw Carla van de Puttelaar 13/02/2025
De dwarsligger. Filip de Pillecyn in Pallieter 1922-1928 Rik van Cauwelaert 13/02/2025
De beschadigde man Aleidis Dierick 13/02/2025
Jan Mankes. Mooie dingen zijn zoo eenvoudig Jelle Bouwhuis en Han Steenbruggen (red.) 04/02/2025
Kunst in het Vlaams Parlement Petra Gunst, Zeynep Kubat e.a. 03/02/2025
Mulhacén Jonas Bruyneel 03/02/2025
Mijn vrienden/ Armand (vert. Wim Ver Elst) Emmanuel Bove 03/02/2025
Minuscula Patrick Lateur 03/02/2025
Joan Miró. Sculptures Brigitte Bloksma, Adrien Maeght e.a. 03/02/2025
Het hart van het huis. De neogotische kapel in het aartsbisschoppelijk paleis, Utrecht P.M.C. Verhoeven en J.L.W.M. Zuijdwijk (red.) 27/01/2025
Het voetkussenboek Jos Vos 27/01/2025
Hoe Van Gogh naar Groningen kwam Mariëtta Jansen, Belle de Rode, Anneke de Vries e.a. 27/01/2025
12345678910...Laatste

Homo ludens. Proeve ener bepaling van het spel-element der cultuur. Bezorgd, geïllustreerd en toegelicht door Anton van der Lem

Johan Huizinga
Homo ludens. Proeve ener bepaling van het spel-element der cultuur. Bezorgd, geïllustreerd en toegelicht door Anton van der Lem
Querido Facto, 2024, 461 blz., EUR 29,99
ISBN: 9789021489421

Johan Huizinga (1872-1945) is Nederlands bekendste cultuurhistoricus en een internationale beroemdheid. Als hoogleraar geschiedenis in Groningen en Leiden en als redacteur van ‘De Gids’ bekleedde hij een vooraanstaande positie in het interbellum. Zijn historische werken, zoals ‘Herfsttij der Middeleeuwen’ (1919) en ‘Erasmus’ (1924), worden nog steeds gedrukt, vertaald en gelezen. Met ‘In de schaduwen van morgen ‘(1935) kreeg hij als criticus van zijn eigen tijd bijval van een groot publiek en was hij de eerste Nederlandse publiekshistoricus.
Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog publiceerde Huizinga zijn ‘Homo ludens’, ‘(De) spelende mens’ (1938). Het werk ontstond uit zijn diesrede als rector van de Leidse universiteit anno 1933, maar het thema boeide hem al van jaren voordien. In een omstandig betoog zette hij uiteen hoe alle cultuur ontstaat in spel en als spel. Hij wilde het ‘ludieke’ karakter als wezenskenmerk in alle cultuurelementen duiden. Al zijn kennis en belezenheid balde hij samen in een interdisciplinair werk, dat al snel internationaal erkenning als klassieker kreeg en de auteur op de kaart zette als filosoof van de cultuur.
Dat een bijna eeuwenoud werk onderhevig is aan de tand des tijds, is onvermijdelijk. Net als andere klassieke werken is het werk op onderdelen achterhaald door nieuwere studies en inzichten, inzonderheid uit de antropologie, die de voorbije decennia een enorme ontwikkeling doormaakte. Toch heeft dit uitdagend boek onmiskenbaar zijn verdienste.
Daarom is het gelukkig dat Huizinga-kenner Anton van der Lem ‘Homo ludens’ voor een breed publiek ontsluit door middel van een spelling in hedendaags Nederlands, de vertaling van de anderstalige citaten en toevoegingen van meer dan honderd met zorg gekozen illustraties en van deskundige toelichtingen, onder andere met citaten uit tot nu toe onbekende brieven van Huizinga uit diens archief. De tekstbezorger is daarmee niet aan zijn proefstuk, want hij deed iets soortgelijks al eerder voor ‘Herfsttij der Middeleeuwen’.
Na de tekst van ‘Homo ludens’ naar de tweede door Huizinga geautoriseerde druk (1940) en vervolgens de voorstudie, de diesoratie uit 1933, geeft Anton van der Lem in een wegwijzer eerst een biografische schets en gaat dan uitgebreid in op de wording en ontstaansgeschiedenis van ‘Homo ludens’ in de woelige jaren 1930. Verder verhaalt hij de totstandkoming van de vertalingen, waaronder Huizinga’s eigen Engelse vertaling tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij vergelijkt de diesrede van 1933 en ‘Homo ludens’ en eindigt met een impressionistische schets van Huizinga als ‘spelende’ mens. Van der Lem waagt zich bewust niet aan de vergelijking van Huizinga’s ideeën met die van andere ‘speltheoretici’. De bezorging en toelichting faciliteren ongetwijfeld de lectuur van Huizinga’s uitdagende tekst.
Uitgezochte en goed geduide illustraties in de tekst en achteraan de bibliografie van de door Huizinga gebruikte werken, noten, zowel bij ‘Homo ludens’ als bij de wegwijzer van de tekstbezorger, de herkomst der illustraties, een verklarend overzicht van personen en een index van zaken vervolledigen deze eerste heruitgave in hedendaags Nederlands. De tekst vraagt aandachtige lectuur, maar Huizinga’s uitgangsobservatie blijft meer dan relevant voor onze tijd, waarin zelfs oorlogen de vorm aannemen van gesofisticeerde dronegames.

[Walter Smits - 13/01/2025]