Het Drents Museum in Assen (NL) verzamelt al vele jaren figuratieve kunst, vooral van Noord-Nederlandse kunstenaars, namen die bij ons niet zo bekend zijn, maar die een rijke en gevarieerde collectie opleveren. Met de tentoonstelling en het boek Gen F – 75 jaar figuratieve kunst zet het museum de spot op kunstenaars van de voorbije 75 jaar, voor wie de waarneming van de zichtbare werkelijkheid het uitgangspunt van hun werk vormt. Zoals Annemiek Rens stelt in het inleidend essay lijkt het realisme in de Nederlandse mentaliteit en kunst verankerd te zijn. Sinds de zeventiende eeuw koesteren onze noorderburen de figuratieve traditie in portretten, landschappen, interieurs en stillevens. Gewichtige historiestukken of luchthartige fantasieën waren aan de Nederlanders niet zo besteed, ze hielden meer van de weergave van uitgestrekte vlakten en hoge luchten, van de bedrijvigheid in keurig gepoetste huizen en de ernst van hun bewoners. Ook in de twintigste eeuw, die zich afkeerde van het “ouderwetse” schilderen, kozen heel wat Nederlandse kunstenaars voor de terugkeer naar het ambacht en de figuratie en ver gingen ze daar niet naar op zoek: een boom, een stoel, een trein, een bloem, blauwe nevel boven het land, een man, een kind. Matthijs Röling (1943-2024) was zo’n schilder die in de jaren 1970 doorbrak met een serie stillevens van ‘kastjes’ met legplanken vol persoonlijke spullen. Koosje van Keulen (1940) schilderde in diezelfde jaren een speeltuin in Amsterdam-Zuid in een hyperrealistische stijl. Roem vergaarden zij er niet mee, want de meeste galeriehouders en museumdirecteurs waren ervoor beducht een niet-progressieve indruk te wekken. Academie Minerva in Groningen voer echter haar eigen koers. Met docenten als Matthijs Röling, Diederik Kraaijpoel en Wout Muller groeide de school uit tot een broedplaats voor de Noordelijke Figuratieven. Ambacht en traditie waren de leidraad in hun opleiding en bleef dat ook in hun verdere artistieke ontwikkeling. Sommige galerieën, verzamelaars en musea gingen gaandeweg mee in hun verhaal, waaronder het Drents Museum, dat nu een toonaangevende selectie van deze Noordelijke Figuratieven presenteert in een mooi uitgegeven boek. Van nauwgezet tot vervreemdend, van monochroom tot kleurrijk, van verstild tot fantasievol, niets is onmogelijk in de wereld van de figuratie, zo blijkt.
|